اولویت‏بندی زیرحوضه‌های مناسب بهره‌برداری جنگل با استفاده از مدل HEC-HMS (مطالعة موردی: جنگل خیرود)

پوشش جنگلی یکی از عوامل بسیار مؤثر بر کاهش سیلاب در شمال ایران است؛ به طوری که در سال‌های اخیر تخریب، تغییر کاربری، و بهره‌برداری بی‌رویه از مناطق جنگلی به‌شدت سبب افزایش تعداد و بزرگی سیلاب شده است. تاکنون مطالعات اندکی در زمینة هیدرولوژی جنگل‏های کشور، به‏ویژه جنگل‏های شمال، صورت گرفته است. در این مطالعه، با بررسی تأثیر اجرای عملیات‌های بهره‌برداری فرضی بر هیدروگراف خروجی حوضه، امکان اولویت‌بندی زیرحوضه‌های جنگلی جهت بهره‏برداری جنگل فراهم شد. ابتدا با روش SCS و مدل بارش‌ـ رواناب HEC-HMS سیلاب طرح در دورة بازگشت‏های 2‏‏، 5، 10،‏ 25، 50، و 100 سال شبیه‏سازی شد. نتایج نشان داد زیرحوضه‏های A1 و A2 با بیشترین دبی اوج در خروجی این زیرحوضه‏ها در رتبة اول سیل‌خیزی قرار دارد؛ به طوری که با اجرای سناریوهای بهره‌برداری نیز در این زیرحوضه‌ها مقادیر شاخص‏های f و F% نسبت به سایر زیرحوضه‏ها به‌شدت افزایش می‌یابد. هرچند افزایش شاخص‌های f با افزایش درصد بهره‏برداری در زیرحوضة A1 و A2 تا حدودی مشابه است، با درنظرگرفتن بزرگی مساحت، پاسخ هیدرولوژیکی حوضه نسبت به بهره‌برداری از زیرحوضة A1 تا حد زیادی افزایش پیدا می‌کند. مکان‌یابی مناطق مناسب جهت اجرای عملیات بهره‌برداری نیز نشان داد به ترتیب زیرحوضه‏های B3، A4، B2، A3، B1، A2، و در نهایت A1 در اولویت قرار دارند و در غالب زیرحوضه‌ها با اجرای سناریوی بهره‌برداری بالای 21 درصد مقدار دبی اوج و حجم سیلاب به‌شدت افزایش می‏یابد.